Xosrov Barışan(خسرو باریشان)
Nə qərib axtarışdır!—Cansız dirilər şəhrində--Tikrarın tikrarında—Özümün ilkində--Sonumu axtarıramXosrov Barışan(خسرو باریشان)
Nə qərib axtarışdır!—Cansız dirilər şəhrində--Tikrarın tikrarında—Özümün ilkində--Sonumu axtarıramکیتاب ائندیر...Kitab endir
“Xosrov Barışan”ın “İçdim Təbrizin ışıqlarını” kitabı yayınlandı. Bu kitabı endirmək üçün buraya tıxlayın.
KİBRİT SATAN QARI
Əllərində
kibrit,
Ah... kibrit satan qız;
Ahın yaman yandıracaq...
Yanır...
Yandı...
Dingələn bir gecə olacaq...
Olur...
Oldu...
Bəxtin avrupada
"Hans krestian anderson"un
Qələminin cövhərindən də qara.
Və əlbəttə dəlisov bir qar yağacaq...
Yağır...
Yağdı...
Artıq rahat
ol, utanma, aç ləçəyivi;
O qədər saçların ağarmış ki
Naməhrəm də görənməz saçlarıvı.
Tanrıların başı nəm-harda qarışıb!!!
Bura Təbriz;
Şair adlı bir pasaj önündə döşən.
Fasilələrdə mi bəzənib qadın oldun sən!?,
Şeir oldun sən!
Dinmə,
Dil tökmə,
Sus...
Sus...
Sayqı duruşundayam mən.
Danışır gözlərində bir sukut!
Oxunur ölkəmin milli marşı...
Bax...
Bax...
Bax...
Çırpınır bir şəhər..,
Çırpınır ürək..,
Titrəyir əl...
Qocalığıvı yazmaq
Mənim payım olur.
Və nəfəs...
Nəfəs...
Həvəs...
Həvəs...
Nəfəs...
Həvəs...
Həvəs...
Həvəs...
Həvəs...
Səs...
Səs...
Səs...
Xiyavan!!!
Hə
Hər kəsi ilgiləndirən bir sov:
"Şəkilla məməsini eşiyə qoymuş,
Orasından yapışıb oynayır Maykel cəkson."
Ehey şu şəhərdə şeirlərivə şişən şeyi şişmiş şair
Sən tükətdir,
Tükətdirsin muxatəbin:
Oh my god...
Yee... yee...
Oh yee...
Yerikləyirəm zirhov...
Post modern doğam!!!
Pəhov
Hələ təxt üstünü götüm görməmiş.
Yox
Yol getməyirsən yuxuda,
Yuxundan yollar geçir!
Bir mən gedir səndən
Bizə həsrət
Kibrit satan qarı;
Sən darvinism təbiəti tək,
Sən kapitalism cəmiyəti tək
Qat-qat
Qat içində uyumlu,
Qat dışında mütəzad!
Ah... əlbəttə bir
Şıdırğı yağış yağacaq,
Yağır,
Yağdı.
Dur gizlət
Gözyaşlarıvı yağmurda
Və sonra son
kibritivi çax,
Qızışsın,
Işıqlansın,
Arınsın
Bu son şeirimi yazım.
Şeir:Xosrov Barışan
2012
DUZLU GƏLİNİM
Ey
Səni özgə özgəyə pay verən
Damo bəzək
Duzlu gəlinim;
Gözlərin
Göm-göy bir dəniz...
O(Bu) yenələnən heçlaqda
Gərdəyə girəcəksən!
Qızlığı getmiş bir kəniz.
Yumruqların izindən
Göm-göy bir bəniz...
Dərd çox,
Həmdərd yox,
Yanıram...
Ağlaya bilməyirsən,
Yağıram.
Ah nə olardı bir gözlərivə bağıram:
-"Ehey dəniz...
Dəniz...
Susqunluğunda parıldayır
Silahımın sadəcə əksi!!!"
Və sızlaya bilməyirəm də, sezirəm.
Arzıların gözyaşlarımdan da arın...
Gözlərin qurumuş mu?!
Duzluluğun duzlağa dönməkdədir, vax, vax...
Ahıvın burulqanında dağılır..,
Dağılır bir yarın.
Yarım...
Yarım...
Mənim bu yox ha varda doğma varım.
Sevgilisiz
Ögey bir dul kimi
Korlanıb turşayacaqsan;
Şeirimin gəmisi
Kaptansız qalacaq!
Dodu dolanacaq
Düşüncəmin dalqaları.
Vay...
Vay...
Bu yuxuqalaqda
Birdən-birə daşlansaq da
Artıq gecdir əzizim,
Mənim izim.
Oğulur..,
Oğulur umud
Yumruqlarımda...
Şeir dediyimsə
Silahsız bir fədayi çerikdir
Adını URMU qoyduğum
Sevgilimi qurtarmağa.
⎕
Sevişmək artıq yasaqdır.
Tikanlı məftillər çəkilmiş gözlərimə!
Aman allahım!!!
Bağrı çatlamış...
Qəbir gözlü gözəlim
Açınca gözlərivi
Baxışıva quylanıram.
Ax...
Ax...
Ey-vay
Gəlinlik var,
Gəlin yox!!!
Şeir: Xosrov Barışan
1391/11/...
دیکله مه ی شعر کؤنده لن...Köndələn şeirinin oxunuşu
نام شعر: کؤنده لن
شاعر: خسرو باریشان
دکلمه کننده: خسرو باریشان
شما می توانید این دکلمه را با کلیک براینجا دانلود نمایید.
Şeirin adı: Köndələn
Şair: Xosrov Barışan
Şeiri oxuyan: Xosrov Barışan
Siz bu şeir oxunuşunu buraya tıqlamaqla endirə bilərsiniz.
چیرپینما...ÇIRPINMA
سن...
گؤزلرینده بیر دنیز.
دنیزده بیر تکنه.
تکنه(1)ده بیر شاعیر.
کاغاذدا بیر شئعیر.
شاعیرین اوره ینده سن.
□□□
چیرپینیر اورک...
چیرپینیر کاغاذ...
چیرپینیر تکنه...
چیرپینیر دنیز...
چیرپینیر من...
-------------------------------------
1.تکنه: لِنج(فارسجا)
شعر: خسرو باریشان
1392/2/...
Sən...
Gözlərində bir dəniz.
Dənizdə bir təknə.
Təknə(1)də bir şair.
Kağazda bir şeir.
Şairin ürəyində sən.
□□□
Çırpınır ürək...
Çırpınır kağaz...
Çırpınır təknə...
Çırpınır dəniz...
Çırpınır mən...
-------------------------------------
1.Təknə: Lenc(farsca)
Şeir: Xosrov Barışan
1392/2/...
اوُشاق...UŞAQ
دئمه:«- نییه اوُشاقسان؟» شاعیرلر اوُشاق اؤلر.
شعر دوغاراق جان وئرَر، اؤلومدن قاباق اؤلر.
خسرو باریشان
1392/7/3
---------------------------------------------------------
Demə:((-Niyə uşaqsan?)) şairlər uşaq ölər.
Şer doğaraq can verər, ölümdən qabaq ölər.
Xosrov Barışan
1392/7/3
Obaşdan, Saat: Bir
اورمونون حوزون بَدیزی(1)....URMUNUN HÜZÜN BƏDİZİ
ائله بیل بیر حوزون بَدیزییدی..!
گل-گئت لرین اورتاسیندا
اؤز یالقیزلیغینی قوجاقلامیش
بیر دیشی کدر،
یاغیش سیرغالی گؤزل.
چاتیلماز یوکلو آرزی بولودلاری
باشیندا اوچوردو،
و گئرچه یین قوورا هایلی قوشلاری
هئیکلینه سیچیردی!
بو قارانلیق-قان چؤککه لرله
گؤزلرینده یاش دامجیلارینی سایانمازدیم!
توخونسایدیم؛ بوغولاردیم، بیلیرم.
بئله بیر یوخو-قالاقدایسا
گولوشونو ایسته دیم، واا...ای
آللاه بلامی وئرسین، گولدو...
سؤکولدو بنیزی؛
بیر پارادوکس دنیزی...
ائله بیر اؤپدوم کی...
ییخیلدی اینتئرنئتده کیچیک دونیا کندی!!!
ائله بیل اؤز ایچینی قاپادان بیر قاپییدی!
بوتون سئوگیلره باکیره بیر دیشی.
سئویشمه میز اوزاقلیقییدی...!
زامان بیر قبیر قازان
یاشادیقجا اؤزونو قویلاییردی!
ائله بیل کشف اِئدیلمه میش بیر آدایدی،
یا دا کی بوتون نقشه لردن آدینی سیلمیشدی!!!
آرامیزداکی کؤرپو
قوروتموشدو
هر ایکیمیزی ده!
اینتئرپول بئله تاپانمازدی
گیزلی-آیدین سئودامیزی.
یورقوندوم شپه سیزلیکدن
اوتوروب گؤزلرینین قهوه سینی ایچدیم.
ائله بیل لوله سی توتوق بیر توفنگییدی،
اَرکک الینده توتساق...
قَهَر گوللَه کیمی
بوغازینی بیچمکده..،
و هر آن
اؤز گؤزیاشینی ایچمکده...
«بوراخیب گئتمه، نولار...
سئویرم سنی
ائی یار» دئدیم؛
آغلادی...
آغلادی...
آغلادی...
ائله بیل هرگون
یازیلیب اوخونمایان کیتابییدی!
آچیلیب واراقلاندی اؤنومده گئچمیشی؛
دئشدی اوره ییمی
گول-یارا سؤزجوکلری..،
آغلادیم...
آغلادیم...
آغلادیم...
⎕⎕⎕
سسین معصومیت موزه سی،
آچاری ایتمیش بیر قاپیدیر سؤزلرین.
آغلاما آی قیز...
اَوَدیر دَده نین یالنیشلاری.
من تبریزین قاراگیله سی؛
بیر جادّه وار کی اوندا
قورخورام
اؤلومون توووندان..!
سن اورمونون آلاگیله سی؛
ترپَن...
سیلکه لن...
دالقالان...
بوتون قیفیللاری آچ.
بو شئعیر بیر ماهنی
بو ماهنی بیر آچار
ناچارلیغیوا...
----------------------------------------------------------
1. بَدیز: مجسّمه
شعر: خسرو صلح کننده(باریشان)
1392/3/15
Eləbil bir hüzün bədiziydi..!
Gəl-getlərin ortasında
Öz yalqızlığını qucaqlamış
Bir dişi kədər
Yağış sırğalı gözəl
Çatılmaz yüklü arzı buludları
Başında uçurdu
Və gerçəyin qovra haylı quşları
Heykəlinə sıçırdı!
Bu qaranlıq-qan çökkələrlə
Gözlərində yaş damcılarını sayanmazdım!
Toxunsaydım; boğulardım, bilirəm.
Belə bir yuxu-qalaqdaysa
Gülüşünü istədim, vaa...ay
Allah bəlamı versin, güldü...
Söküldü bənizi
Bir paradoks dənizi...
Elə bir öpdüm ki...
Yıxıldı internetdə kiçik dünya kəndi!!!
Eləbil öz içini qapadan bir qapıydı!
Bütün sevgilərə bakirə bir dişi.
Sevişməmiz uzaqlıqiydi, seksimiz ıraqlıq..!
Zaman bir qəbir qazan
Yaşadıqca özünü quylayırdı!
Eləbil kəşf edilməmiş bir
adaydı,
Ya da ki bütün nəxşələrdən adını silmişdi!!!
Aramızdaki körpü
Qurutmuşdu
Hər ikimizi də!
İnterpol belə tapanmazdı
Gizli-aydın sevdamızı!
Yorqundum şəpəsizlikdən
Oturub gözlərinin qəhvəsini içdim.
Eləbil lüləsi tutuq bir
tüfəngiydi,
Ərkək əlində tutsaq...
Qəhər güllə kimi
Boğazını biçməkdə..,
Və hər an
Öz gözyaşını içməkdə...
Buraxıb getmə, nolar...
"Sevirəm səni
Ey yar dedim;
Ağladı...
Ağladı...
Ağladı...
Eləbil hərgün
Yazılıb oxunmayan kitabıydı!
Açılıb varaqlandı önümdə geçmişi;
Deşdi ürəyimi
Gül-yara sözcükləri..,
Ağladım...
Ağladım...
Ağladım...
⎕⎕⎕
Səsin məsumiyət müzəsi,
Açarı itmiş bir qapıdır sözlərin.
Ağlama ay qız...
Əvədir dədənin yalnışları.
Mən Təbrizin qaragiləsi;
Bir caddə var ki onda
Qorxuram
Ölümün tovundan..!
Sən Urmunun alagiləsi;
Tərpən...
Silkələn...
Dalqalan...
Bütün qıfılları aç.
Bu şeir bir mahnı
Bu mahnı bir açar
Naçarlığıva...
------------------------------------------------------------------------------
1.Bədiz: heykəl
Şeir:Xosrov Barışan
1392/3/15
چاغداش غزل...ÇAĞDAŞ QƏZƏL
چون محبّت چاخیرین گؤزلریندن ایچدی غزل،
ائله کئفلندی بَتر، آل ایشیغی گئچدی غزل.
سارایین تانریچاسین اؤومهیهلی؛ حُرّ اوچورام.
دویوب اینسان سَسینی، خَلق ایچینی سئچدی غزل.
دیل باغین یاغمالادی یاد سؤز ایله اَسکی غزل!
یئنیلندی، او آلاق اوتلارینی بیچدی غزل.
بعضی سؤز آل-وئر ائدنلر ده مودئرنیک دئیرَک؛
ایزملر نوختاسی بئینینده سانیر کؤچدو غزل.
اَکلهمیر بیر یئنی قات، اؤز قاتینی هئی داغیدیر!!!
یامسیلیر اؤزگهنی هر زاددا، دئییر هئچدی غزل.
دا غزلسیز ییخیلار موسیقی آدلی ساراییم؛
مالاتیمدیر موغامیم، اونداکی کرپیچدی غزل.
هامی باخ؛ آل-وئر ائدیر، شعر یازیرسان «باریشان»!!!
گَده مودلار بازاریندا یئکه بیر سوچدو غزل!
شعر: خسرو باریشان
-------------------------------------------------------------
Çün məhəbbət çaxırın gözlərindən içdi qəzəl,
Elə kefləndi bətər, al ışığı geçdi qəzəl.
Sarayın tanrıçasın övməyəli; hürr uçuram
Duyub insan səsini, xalq içini seçdi qəzəl.
Dil bağın yağmaladı yad söz ilə əski qəzəl!
Yeniləndi, o alaq otlarını biçdi qəzəl.
Bəzi söz al-ver edənlər də modernik deyərək;
İsmlər noxtası beynində sanır köçdü qəzəl.
Əkləmir bir yeni qat, öz qatını hey dağıdır!!!
Yamsılır özgəni hər zadda, deyir heçdi qəzəl.
Da qəzəlsiz yıxılar musiqi adlı sarayım;
Malatımdır muğamım, ondaki kərpiçdi qəzəl.
Hamı bax; al-ver edir, şer yazırsan ((BARIŞAN))!!!
Gədə modlar bazarında yekə bir suçdu qəzəl!
Şeir:Xosrov Barışan
کؤنده لَن...KÖNDƏLƏN
بو شعر پهلوی رژیمینه قارشی ساواشان شهیدلره سونولور:
بعضاً
ائشیییندهکیلردن
ایچیندهکیلر
آغیر گلینجه؛
آغلایارسان...
یوللار...
دورقون سوداکی ایلان کیمی
قیوریلیب هئی اوزانار،
یورولارسان...
آرتیق سن
یاشاییشیوی
یوخولاریندا یاشایارسان!
هرزاد واردان دا یالان کیمی،
آنلایارسان!
قورخولو بیر اوز اولار سئودیکلرین
چیغیریب...
چیغیریب...
اؤز سسیندن دیسکینیب
اویانارسان..!
کلمهلر اولدوز کیمی یئکهلر
درینلیییوین گئجهسینده
شعرلر قوشارسان.
شوبهه بیر باتلاق کیمی...
تومانسیز، دونیانین دوز اورتاسیندا
چابالادیقجا باتارسان..!
ایچینده بوغولموشلار
ساعاتسیز بیر بومبا تک،
جنّتیوه یئتیشمهدن
جهندم یارادارکن
پاتلایارسان!
اورتا دوغونو ساواشلار باسار..!
اورادا سن؛
عدالتسیز بیر سرحدّده دوغولارسان..!
و هئموفیلی بیر یارا کیمی
قانایارسان!
ها اَللَشرسن دیلسیز بیر آغیزدا دانیشماغا
ها اَللَشرسن دیلسیز بیر آغیزلا دانیشماغا؛
نفت بوشقالاری سیلاحلارا چئوریلر،
ساتیلارسان..!
اؤزو ده بیر چولاق قاریشقایا قییمادان
اوزو یوخاریدا
آخسایارسان.
آیاقلارین چکهبیلمز کؤندهلنلیییوی،
ییخیلارسان.
ایچین پوزار نیقابیوین بویاسین،
چورویوب...
چورویوب...
یوخ اولارسان!!!
آه...
نه غریب شئیدیر
سئودیکلرین اوچون
سئومهدیکلریوی سئومک!
بارماغین آغزیندا هئی سوروشارسان.
و چارهسیز
عادتائتمهیه چالیشارسان.
□□□
تبریزین آخشاملاریندا
یالقیز،
چولاق بیر قورد یاشارمیش،
کیمسه ائشیتمزمیش
سسینی
کیمسهیه دویورمازمیش
سسینی
اؤز ایچینه اولارمیش!!.
اؤز ایچینده اولارمیش!!.
-----------------------------------------
شعر:خسرو صلحکننده(باریشان)
1391/3/25
-----------------------------------------
Bəzən ağır gəlincə içindəkilər dışındakılardan;
Ağlayarsan...
Yollar...
Durqun sudaki ilan kimi
Qıvrılıb hey uzanar,
Yorularsan...
Artıq sən
Yaşayışıvı
Yuxularında yaşayarsan!
Qorxulu bir üz olar sevdiklərin
Çığırıb...
Çığırıb...
Öz səsindən diksinib
Oyanarsan..!
Dərinliyivin gecəsində
Şeirlər qoşarsan.
Quşqu bir batlaq kimi...
Tumansız, dünyanın düz ortasında
Çabaladıqca batarsan..!
İçində boğulmuşlar
Cəhəndəm yaradarkən
Patlayarsan!
Orta doğunu savaşlar basar..!
Orada sən;
Ədalətsiz bir sərhəddə doğularsan.
Və hemofili bir yara kimi
Qanayarsan!
Ha əlləşərsən dilsiz bir ağızda danışmağa
Ha əlləşərsən dilsiz bir ağızla danışmağa;
Nəft boşqaları silahlara çövrülər,
Satılarsan..!
Özü də bir çolaq qarışqaya qıymadan
Üzü yuxarıda
Axsayarsan.
Ayaqların çəkə bilməz köndələnliyivi,
Yıxılarsan.
İçin pozar niqabivin boyasın,
Çürüyüb...
Çürüyüb...
Yox olarsan!!!
Ah...
Nə qərib şeydir
Sevdiklərin üçün
Sevmədiklərivi sevmək!
Barmağın ağzında hey soruşarsan.
Və çarəsiz
Adət etməyə çalışarsan.
⎕⎕⎕
Təbrizin axşamlarında
Yalqız,
Çolaq bir qurd yaşarmış,
Kimsə eşitməzmiş
Səsini
Kimsəyə duyurmazmış
Səsini
Öz içinə ularmış!!.
Öz içində ularmış!!.
------------------------------------------------------------
Şeir:Xosrov Barışan
1391/3/25
بالتا...BALTA
(Uşaq nağılı)
گئجه چاغییدی؛ آی ایشیغینین آلتیندا اورمانین انقوجا آغاجی «گیردهکن دَده» هر گئجهکی کیمی اورمانین فیدنلرینه اونلارا بیر یاشاییش درسی اولسون دئیه ناغیل سؤیلهییردی:
-بیر گون وار ایدی، بیر گون یوخایدی. تانریدان سونرا هئچ کیم یوخایدی. بؤیوک بیر اورماندا بیر منجیل، قیتمیر قارا آغاج یاشاییردی. او آغاج او قَدر اؤزونو بَیَنن و کیلیسییدی کی هئچ زامان یئمیش وئرمزدی. یاعنی بارسیز بیر آغاجییدی. کؤکسوز بیر گؤبَلکدن باشقا هئچ کیمسهیله دوست دئییلدی. گؤبلکسه قارا آغاجا تای هامینین دالیسیندا دئدی-قودو ائدردی. اورمانین بوتون بیتکیلرینین کؤکونو ائشمک ایستهییردی. چونکی بَتر پاخیل، یامان گیجیکلییدی. قارا آغاجسا هر یای آغاجلارین بارلانماسینی و اورمانین گئت-گئده بؤیومهسینی گؤروب گؤزو-گؤتورمزلیکدن سورکلی اؤز ایچینی یئیردی. دیبیندهکی گؤبلکله دئدی-قودو ائتمکدن دئیینگن، سئومز و سئویلمز بیر آغاجا دؤنوشموشدو. اونون بئلنچی پیس خویو و هابئله خایین بیر بیتکییله دوستلوق ائتمهسی، سونوندا بیلهسینین خستهلنمهسینه سبب اولدو. قارا آغاج گئت-گئده اؤز ایچینده قورد قویوردو. سونوندا کؤکو قورویوب گؤبلک کیمی کؤکسوز اولدو. بویو هوندور اولدوغونا گؤره دَنگهسینی قورویا بیلمهییب آیاق اوسته دورانماییردی. سونوندایسا گوجسوزلوکدن باییلیب آشدی. بو آرادا سیرداشی اولان خایین گؤبلکسه آغاج آشارکن اونا باخیب دئدی:
- هه، بللیدیر دا اؤزونه و اؤز دوغمالارینا دالی چئویرن صفئیین سونو بئیله اولار. سونرایسا قاققیلداماغا باشلادی. گولرکن ده آرا-بیر بو سؤزو تیکرارلاییردی:
- آی آللاه بو پخمهلردن بول ائیله، گولدوک اورهییمیز آچیلدی.
آمما قارا آغاجین اؤزونه دوشمن سایدیغی سویداشلاری، یاعنی آغاجلار اونون دئوریلمهسینی گؤروب بَتر اوزولدولر. بیر-بیرلرینه «- آ... یازیق اولدو قارا آغاجا، کشکه گلهجهیینی دوشونهیدی. داورانیشلاریندا دوشونجهلی اولسایدی، اؤز دوست-دوشمنین دوغرو تانیسایدی؛ بئیله بیر سونوج اونو گؤزلهمزدی. بیز اونو توتدوغو یولو یالنیشدیر دئیه؛ نئچه یول اویارمیشدیق، آنجاق بیزیم سؤزوموزه قولاقآسماییب، او هوللوک، کؤکسوز گؤبلهیین یالانلارینا آلداندی. نه اولسا دا آرامیزدان کؤچوب گئدن بیر آغاجدیر. بیزیم سویداندیر. اورمانیمیزین باشی ساغ اولسون. تانری گوناهلارین باغیشلایاراق اونا رحمت ائیلهسین.» دئیهرک اونا یاس توتدولار.
بیر نئچه گون سونرا آغاجین دوشدویو یئردن آداماوغلو آدلانان یاشلی بیر ایکیآیاقلی حیوان گئچیردی. گئچرکن آدامین گؤزو دئوریلمیش آغاجا دوشدو. بیر او یانینا باخدی، بیر بو یانینا. بیر نئچه یول الییله تاققا-تاق آغاجدان چالاندان سونرا «- یوخ یاخشیدیر، ایشیمه یارار. بو آغاجدان بتر بالتا ساپی چیخار.» دئییب، چیخیب گئتدی.
بو آرادا آغاجلارین ایچینه یامان وَلوَله دوشموشدو:
- «گؤرهسن آداماوغلونون دئدییی بالتا ساپی نه دئمکمیش!؟» دئیه آغاجلار بیر-بیرلریندن سوروشوردولار. گؤبلکسه بو قارقاشادا سینسی-سینسی اؤز ایچینده هیریلداییردی. بیردن آغاجلارین بیرینین گؤزو اونا دوشدو سئوینجَکلییین گؤروب سوروشدو:
- «آی یاراماز گؤبلک اولمایا سن بالتا ساپینین نه اولدوغونو بیلیرسن؟ دئ گؤرک نهدیر؟ بو دا سنین اویونبازلیقلاریندان بیری اولمایا!؟»
گؤبلک آغاجا آلتدان-آلتدان باخیب، «- ایندی آچیب دئسم؛ داد وئرمز. آنجاق بیر ایپ-اوجو وئریم ها..، سونوندا من آرزیما چاتاجاغام.» دئیه جاواب وئردی. سونرا دا هیرناماغا باشلادی. گؤبَلهیین بو سؤزلری اورمانا بیر هؤووشنه سالدی.
سونرا آداماوغلو بیر آرابا گتیریب قارا آغاجی اؤزویله آپاردی. یاشلی آدام قارا آغاجی کسیب دوغراییب چوخونو اودون ائدیب آمبارا ییغدی. آنجاق یاخشی بیر پارچاسین سئچیب دیقّتله یونتالایاندان سونرا باشینا پولاددان آغزی ایتی قاندال کیمی بیر بؤرک گئچیردیب آدینی بالتا قویدو. بئیلهلیکله ایشه یارادیغی اوچون بالتا جانلانیب یاراندی.
گونلرین بیر گونو اورمان یئنیجه یوخودان اویانمیشکن هوندور قلمه آغاجی اوزاقدان آداماوغلونون گلدییینی گؤرر. آمما بو یول چیینینه تانیش اولان پولاد بؤرکلو بیر آغاج کسییینی میندیرمیشایدی. قلمه آغاجی خبری بوتون اورمانا بیلدیرر. گؤبلک خبری ائشیدر-ائشیتمز شادلیغا باشلایار. آغاجلار گؤبلهیین شنلیییندن آدامین چیینیندهکینین بالتا اولدوغونو بیلرلر. آدام یاخینلاشاندا بالتانین ساپین تانییارلار. دئمک او ساپ گؤبلهیین آلداتدیغی قارا آغاجدان عَمَله گلمیشایدی، آنجاق ایندی بالتا آدلانمیش و آدامین چیینینده اؤوونجک اوتورموشدو.
بیردن-بیره آدام آغاجلارین بیرینه یاخینلاشار. الییله بالتانین ساپیندان یاپیشیب بالتانین ایتی پولاد باشینی مؤحکم آغاجا وورماغا باشلایار. یازیق، چاراسیز آغاج تیترهییب، چابالاییب سونوندا ضربهلرین ائتکیسینده کسیلیب یئره دوشر. قالان آغاجلارسا بو گؤرونتویو گؤرمکدن قورخویا دوشرلر. هامیسی بالتانین ساپینا
- «ائهئی ساپ، سن اؤزون ده بیزدنسن آخی. گئچمیشه باخیب درس آل. نییه اؤز قارداشلاریوین، اؤز سویداشلاریوین جانینا قصد ائدیرسن؟! نییه سنین کؤکووو ائشن دوشمنله ال-بیر اولموشسان؟! بو ال-بیرلیک بیر چییینه مینمک اوچون مو؟ دهیَرمی بونا؟ گؤر نه دهیَری، نهایله دهییشدیریرسن! بیر آز دوشون، اؤزووو تانی. بیر اؤزووه گل، گؤر کیمسن. او آدام ایندی سنی چیینینه میندیرسه ده؛ سنی سئودیییندن، سایدیغیندان دئییل، بلکه سنی اؤز هدفینه آلت ائتدییینه گؤرهدیر. سندن منفعت گؤتوردویونه گؤرهدیر. بیل او سندن دئییل. سنه هئچ زامان اورک یاندیرماز. باشینداکی کؤلهلیک قاندالینی سؤک، آت. یوخسا سونون یامان اولاجاق.» دئیه سسلنرلر.
آمما بالتا ساپینی بوش-بوش اؤوونج بورگهلهدییینه گؤره اؤزونو ائشیتمزلییه ووراراق آدام اوغلویلا ایش-بیرلییینی سوردورر.
بئیلهلیکله هفتهده اوچ گون؛ آدام اورمانا گلیب آغاجلاری بالتایلا کسیب آپاریب هفته بازاریندا ساتیردی. آغاجلار دا هرگون عئینی سؤزلرله بالتانین ساپینی اویاریردیلار. آنجاق بالتانین ساپی گؤز یاشلارینا باخماییردی! اورمانسا گوندن گونه یاشیللیقدان توکهنیردی.
گونلر، هفتهلر، آیلار بئیلهجه سوووشدو.
قیش فصلی آرتیق گلیب چاتماقدایدی. آداماوغلویسا آغاجلاری کسیب ساتماقدان بَتر پول قازانمیشدی. اؤزونه بیر کؤشک قاییرمیشدی. کؤشکون ایچینده بوتون دینجلیک آراجلاری ساغلانمیشایدی. آیریجا آدام بیر نئچه توکان آلیب اونلاری ایجارهیه وئرمیشدی. بئیلهجه گلیری او توکانلاردان ساغلانماقدایدی. آرتیق اَمکلی اولماق چاغی گلیب چاتمیشدی. بئیلهلیکله ده ایشلهمهیینه گرک یوخایدی.
بیر گون سحر قار دانالاری گؤیدن یئره دوشمهیه باشلامیشکن؛ آداماوغلو بالتانین اولدوغو آمبارا دوزنلندی. بالتا آدامین گلدییینی گؤروب چییینه مینمک هَوَسییله سئوینمهیه باشلادی. او یئنه اورمانا آپاریلماغینی سانیردی. آنجاق بو یول آدام بالتانی اؤزویله کؤشکونون ایچینه آپاردی و شومینه اوجاغینین قاباغیندا دایاندی. سونرا باسقییلا بالتانین ساپینی باشیندان آییریب ساپینی اوجاغین اودونا تولازلادی.
«گیردهکن دَده» آغاجی ناغیلینی بیتیریب فیدنلره دئدی:
- «خوش یوخولار گؤرهسینیز گلهجهیین اورمان آغاجلاری.»
⎕ ⎕ ⎕
هَن سئومهلی، دادلی، دوزلو، آغیللی اوشاقلار اَیَر سیز ده بیر گئجه واختی دوشونه-دوشونه بیر اورمانداگزسهنیز یقین اورمانین انیاشلی آغاجیندان بو ناغیلی ائشیدرسینیز.
-----------------------------------------
یازان: خُسرو صُلحکننده( باریشان )
-----------------------------------------
Gecə çağıydı; Ay ışığının altında ormanın ən qoca ağacı “Girdəkən dədə” hər gecəki kimi ormanın fidənlərinə onlara bir yaşayış dərsi olsun deyə nağıl söyləyirdi:
-Bir gün var idi, bir gün yox idi. Tanrıdan sonra heç kim yox idi. Böyük bir ormandə bir məncil, qıtmır qara ağac yaşayırdı. O ağac o qədər özünü bəyənən və kilisiydi ki heç zaman yemiş verməzdi. Yəni barsız bir ağacıydı. Köksüz bir göbələkdən başqa heç kimsəylə dost deyildi. Göbələksə qara ağaca tay hamının dalısında dedi-qodu edərdi. Ormanın bütün bitkilərinin kökünü eşmək istəyirdi. Çünki bətər paxıl, yaman gicikliydi. Qara ağacsa hər yay ağacların barlanmasını və ormanın get-gedə böyüməsini görüb gözü-götürməzlikdən sürəkli öz içini yeyərdi. Dibindəki göbələklə dedi-qodu etməkdən deyingən, sevməz və sevilməz bir ağaca dönüşmüşdü. Onun belənçi pis xuyu və habelə xayin bir bitkiylə dostluq etməsi, sonunda biləsinin xəstələnməsinə səbəb oldu. Qara ağac get-gedə öz içində qurd qoyurdu. Sonunda kökü quruyub göbələk kimi köksüz oldu. Boyu hündür olduğuna görə dəngəsini qoruya bilməyib ayaq üstə duranmayırdı. Sonundaysa gücsüzlükdən bayılıb aşdı. Bu arada sırdaşı olan xayin göbələksə ağac aşarkən ona baxıb dedi:
- Hə, bəllidir da özünə və öz doğmalarına dalı çövürən səfeyin sonu belə olar. Sonraysa qaqqıldamağa başladı. Gülərkən də ara-bir bu sözü tekrarlayırdı:
- Ay Allah bu pəxmələrdən bol eylə, güldük ürəyimiz açıldı.
Amma qara ağacın özünə düşmən saydığı soydaşları, yəni ağaclar onun dövrülməsini görüb bətər üzüldülər. Bir-birlərinə “- A yazıq oldu Qara ağaca, kəşkə gələcəyini düşünəydi. Davranışlarında düşüncəli olsaydı, öz dost-düşmənin doğru tanısaydı; beylə bir sonuc onu gözləməzdi. Biz onu tutduğu yolu yalnışdır deyə neçə yol uyarmışdıq ancaq bizim sözümüzə qulaq asmayıb, o hüllük köksüz göbələyin yalanlarına aldandı. Nə olsa da aramızdan köçüb gedən bir ağacdır. Bizim soydandır. Ormanımızın başı sağ olsun. Tanrı günahların bağışlayaraq ona rəhmət eyləsin.” Deyərək ona yas tutdular.
Bir neçə gün sonra ağacın düşdüyü yerdən adam oğlu adlanan yaşlı bir iki ayaqlı heyvan geçirdi. Geçərkən adamın gözü dövrülmüş ağaca düşdü. Bir o yanına baxdı, bir bu yanına. Bir neçə yol əliylə taqqa-taq ağacdan çalandan Sonra “-Yox yaxşıdır, işimə yarar. Bu ağacdan bətər balta sapı çıxar.” deyib çıxıb getdi.
Bu arada ağacların içinə yaman vəl-vələ düşmuşdu:
“-Görəsən adam oğlunun dediyi balta sapı nə deməkmiş!?” deyə ağaclar bir-birlərindən soruşurdular. Göbələksə bu qarqaşada sinsi-sinsi öz içində hırıldayırdı. Birdən ağacların birinin gözü ona düşdu sevincəkliyin görüb soruşdu:
-“Ay yaramaz göbələk olmaya sən balta sapının nə olduğunu bilirsən? De görək nədir? Bu da sənin oyunbazlıqlarından biri olmaya!?”
Göbələk ağaca altdan-altdan baxıb “-İndi açıb desəm; dad verməz. Ancaq bir ip-ucu verim ha, sonunda mən arzıma çatacağam.” Deyə cavab verdi. Sonra da hırnamağa başladı. Göbələyin bu sözləri ormana bir hövüşnə saldı.
Sonra adam oğlu bir araba gətirib qara ağacı özüylə apardı. Yaşlı adam qara ağacı kəsib doğrayıb çoxunu odun edib ambara yığdı. Ancaq yaxşı bir parçasın seçib diqqətlə yontalayandan sonra başına poladdan ağzi iti qandal kimi bir börk geçirdib adını balta qoydu. Beyləliklə işə yaradığı üçün balta canlanıb yarandı.
Günlərin bir günü orman yenicə yuxudan oyanmışkən hündür qələmə ağacı uzaqdan adam oğlunun gəldiyini görər. Amma bu yol çıyninə tanış olan polad börklü bir ağac kəsiyini mindirmiş idi. Qələmə ağacı xəbəri bütün ormana bildirər. Göbələk xəbəri eşidər-eşitməz şadlığa başlayar. Ağaclar göbələyin şənliyindən adamın çiynindəkinin balta olduğunu bilərlər. Adam yaxınlaşanda baltanın sapın tanıyarlar. Demək o sap göbələyin aldatdığı qara ağacdan əmələ gəlmiş idi, ancaq indi balta adlanmış və adamın çiynində övüncək oturmuşdu.
Birdən-birə adam ağacların birinə yaxınlaşar. Əliylə baltanın sapından yapışıb baltanın iti polad başını möhkəm ağaca vurmağa başlayar. Yazıq çarasız ağac titrəyib çabalayıb sonunda zərbələrin etkisində kəsilib yerə düşər. Qalan ağaclar bu görüntüyü görməkdən qorxuya düşərlər. Hamısı baltanın sapına
“-Ehey sap, sən özün də bizdənsən axı. Geçmişə baxıb dərs al. Nədən öz qardaşlarıvın, öz soydaşlarıvın canına qəsd edirsən?! Nədən sənin köküvü eşən düşmənlə əl-bir olmuşsan?! Bu əl-birlik bir çiyinə minmək üçün mü? Dəyər mi buna? Gör nə dəyəri nə ilə dəyişdirirsən! Bir az düşün, özüvü tanı. Bir özüvə gəl, Gör kimsən. O adam indi səni çiyninə mindirsə də; səni sevdiyindən, saydığından deyil, bəlkə səni öz hədəfinə alət etdiyinə görədir. Səndən mənfəət götürdüyünə görədir. Bil o səndən deyil. Sənə heç zaman ürək yandırmaz. Başındaki köləlik qandalını sök at, yoxsa sonun yaman olacaq.” Deyə səslənərlər.
Amma balta sapını boş-boş övünc burgələdiyinə görə özünü eşitməzliyə vuraraq adam oğluyla iş-birliyini sürdürər.
Beyləliklə həftədə üç gün adam ormana gəlib ağacları baltayla kəsib aparıb həftə bazarında satırdı. Ağaclar da hərgün eyni sözlərlə baltanın sapını uyarırdılar. ancaq baltanın sapı göz yaşlarına baxmayırdı! Ormansa gündən günə yaşıllıqdan tükənirdi.
Günlər, həftələr, aylar beyləcə sovuşdu.
Qış fəsli artıq gəlib çatmaqdaydı. Adam oğluysa ağacları kəsib satmaqdan bətər pul qazanmışdı. Özünə bir köşk qayırmışdı. Köşkün içində bütün dinclik aracları sağlanmış idi. Ayrıca adam bir neçə tükan alıb onları icarəyə vermişdi. Beyləcə gəliri o tükanlardan sağlanmaqdaydı. Artıq əməkli olmaq çağı gəlib çatmışdı. Beyləliklə də işləməyinə gərək yox idi.
Bir gün səhər qar danaları göydən yerə düşməyə başlamışkən; adam oğlu baltanın olduğu ambara düzənləndi. Balta adamın gəldiyini görüb çiyinə minmək həvəsiylə sevinməyə başladı. O yenə ormana aparılmağını sanırdı, ancaq bu yol adam baltanı özüylə köşkünün içinə apardı və şuminə ocağının qabağında dayandı. Sonra basqıyla baltanın sapını başından ayırıb sapını ocağin oduna tolazladı.
“Girdəkən dədə” ağacı nağılını bitirib fidənlərə dedi “-Xoş yuxular görəsiniz gələcəyin orman ağacları.”
⎕ ⎕ ⎕
Hən Sevməli dadlı düzlü ağıllı uşaqlar əyər siz də bir gecə vaxtı düşünə-düşünə bir ormanda gəzsəniz yəqin ormanın ən yaşlı ağacından bu nağılı eşidərsiniz.
------------------------------------------------------
YAZAN: XOSROV BARIŞAN
Bəlalı bala
Bu şeir Qaradağın tərpəm vurmuş xalqına sunulur...
Şeir: Bəlalı bala
Şair: Xosrov Barışan
Səsləndirən: Xosrov Barışan
Müzik düzənləməsi: Mehdi Növrüzi(Yenigün)
Şeir oxunuşu
شعر: سنسیز غزلی
شاعیر: خسرو باریشان
سسلندیرن: خسرو باریشان
بو شعر اوخونوشونو بورادان ائندیره بیلرسینیز.
Şeir: Sənsiz qəzəli
Şair: Xosrov Barışan
Səsləndirən: Xosrov Barışan
Bu şeir oxunuşunu buradan endirə bilərsiniz.